Translate

Κυριακή 14 Ιανουαρίου 2018

Γιάννης Ευσταθιάδης-κριτική για το Επταετες Κοράσιον



ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ
Για το βιβλίο της  Κλεοπάτρας Λυμπέρη
ΕΠΤΑΕΤΕΣ ΚΟΡΑΣΙΟΝ


Tι είναι το επταετές κοράσιον; Είναι ποίηση; Θυμίζω πως η Λυμπέρη, με εξαίρεση ένα αφήγημα το 2003, έχει γράψει και εκδώσει αποκλειστικά ποιητικές συλλογές. Είναι λόγος αποφθεγματικός που συγκεντρώνει στοχασμούς – κυρίως γύρω από τη γλώσσα, άρα, λέω, αυθαίρετα αλλά νόμιμα, και γύρω από την ποίηση;
Είναι μια συλλογή αφορισμών, οι οποίοι συνδυάζουν ευφυΐα και γόνιμες, λογικές ανατροπές, φθάνοντας ενίοτε ως το ευφυολόγημα;
Ή είναι τέλος, ημερολογιακές σημειώσεις, στοχαστικές αναγραφές στα περιθώρια του χρόνου που περνά; Για το τελευταίο αυτό δεν χρειάζεται ερωτηματικό, μια και η Λυμπέρη καθαρά δηλώνει την πρόθεση, θέτοντας ημερομηνίες σε κάθε εγγραφή (αρχίζοντας στις 31.12.92 και φθάνοντας στις 25.5.99).
Εδώ επιτρέψτε μου πριν προχωρήσει να παρεμβάλω κάποια σύντομα αποσπάσματα που δίνουν το στίγμα του βάθους της σκέψης και της δεξιοτεχνίας της γραφής της (παραλείπω για συντομία τις ημερομηνίες):


Aφού μιλάω δεν είμαι ένα ον αποσπασματικό.
                            *
Το παράδοξο του χρόνου: ο χρόνος συμπεριλαμβάνει την ιδέα μας για τον χρόνο.
                            *
Χρησιμοποιούμε ένα επίθετο για να διαβεβαιώσουμε το ουσιαστικό ότι υπάρχει.
                            *
Τα επίθετα είναι εχθροί της φαντασίας.
                            *
Ο ευφυής συγγραφέα διδάσκεται από τους ήρωές του.
                            *
Λογοκλοπή ονομάζεται το έργο μιας ψυχής που υποφέρει από έλλειψη ερωτικής ικανοποίησης.
                            *
Το σονέτο είναι το μπαλκόνι των εραστών.
                            *
ΟΙ βιβλιοθήκες μας προειδοποιούν για τον θάνατο.
                            *
Η πεποίθησή μου ότι τα φωνήεντα μας ξεκουράζουν, δεν είναι μια ποιητική εκκεντρικότητα.
                             *
Ο Ε. είπε: Οι λέξεις υπάρχουν ήδη· γράψτε τες.
                             *
Μιλάει: κατασκευάζει ένα παρόν.
                             *
Λόγε, δίδαξέ μου την τέχνη της συνάφειας.
                             *
Ο θάνατος προηγείται, δεν έπεται.
                             *
Η ομιλία είναι σώμα.
                        
    
Θέτω ξανά το ερώτημα: Ποίηση; Αποφθέγματα; Αφορισμοί; Ημερολόγια; Πριν προσπαθήσω να απαντήσω, σημειώνω κι αυτό:
 
            Φανερώσου Νόημα
            ως τσαμπί ουρανίων σταφυλών
                     ή
             Το φύλο γυναίκα χορεύει
            στην ερημιά μιας  γλωσσικής
            απραξίας
                      ή
              Με ποια λέξη λοιπόν
             τον καλείς;
                      ή          
              Όταν το ποίημα έλκει την ετερότητα  
              γίνεται φίδι.
                       ή       
              Κλέβει την ομιλία ο άντρας
              η γυναίκα πεινάει
              σαρκοφάγος των ξένων ονείρων.


Τα αποσπάσματα αυτά προέρχονται από το τελευταίο δημοσιευμένο ποιητικό βιβλίο της Κλεοπάτρας Λυμπέρη Η Μουσική Των Σφαιρών (2007).
Νομίζω οι θεματικές και δομικές αναλογίες του βιβλίου αυτού με το Κοράσιον είναι τέτοιες και τόσες, που με οδηγούν σε ένα αυτονόητο συμπέρασμα: To Eπταετές Κοράσιον είναι ένα ποιητικό βιβλίο με αποφθεγματικές απολήξεις σε φόρμα αφορισμών, το οποίο τυπικά υιοθετεί τη φόρμα του ημερολογίου.
Θα με ρωτήσετε, πώς σε αυτό το τόσο ώριμο βιβλίο, με τόσο ουσιαστικό βάθος (η Λυμπέρη γράφει κάπου: «To ποίημα δεν χρειάζεται να μιλά από ένα ύψος, αλλά από ένα βάθος»), συνάδει ένας τόσο ελαφρός, αν και χαριτόβρυτος, τίτλος; Θα απαντήσω, κι αν σφάλω, αυτό δεν θα έχει επιπτώσεις ούτε σε μένα, ούτε, πολύ περισσότερο, στο βιβλίο. Αν υπολογίσεις τον (φανταστικό, ισχυρίζομαι) χρόνο των ημερολογιακών εγγραφών από το 1992 έως το 1999, προκύπτει μια επταετία (η ίδια κλείνει το μάτι με μια μόνο παράταιρη εγγραφή του 1980).
Αυτή η ενδιάμεση ηλικία (περίοδος ζωή, καλύτερα) της ποιήτριας, όπως δηλώνει συμβολικά στον τίτλο, εκφράζει την ενδόμυχη επιθυμία της να προσεγγίσει στοχαστικά και το θέμα της γλώσσας, των λέξεων, του χρόνου και της μοναξιάς, κρατώντας, όμως, εγωιστικά για λογαριασμό της τη νέα ματιά και το θάμβος για έναν κόσμο παλιό. Η ηθελημένη ετούτη οπτική, με την αθωότητα βλέμματος παιδικού, είναι που κάνει, θαρρώ,  την πυκνή γραφή της και ανατρεπτική και διάφανη. Κοντολογής, ένα βιβλίο «σαν μπάλσαμο γλυκό σαν φύσημα απαλό», όπως θα έλεγε μια άλλη Kλεοπάτρα, με τη γραφίδα του Γουίλιαμ Σαίξπηρ.
Ξαναγυρίζω, εν κατακλείδι, στη Μουσική των Σφαιρών, την προηγούμενη συλλογή της, και διαβάζω:
"Όταν η γλώσσα με πολλούς ελιγμούς μαζεύει απ’ τους φτωχούς ό,τι έχει περισσέψει, εκεί θα βρείς τη μουσική των σφαιρών. Είναι παιδάκι του κόσμου αυτή η μουσική", γράφει η Λυμπέρη. Κι εγώ συμπληρώνω: Όχι απλώς παιδάκι. Επταετές κοράσιον.

 (Το κείμενο διαβάστηκε στην παρουσίαση του βιβλίου στο Ιονικό Κέντρο - 2011) 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου